Odpowiedzialność na przejściu dla pieszych

W świetle obecnie obowiązujących przepisów ruchu drogowego, odpowiedzialność za bezpieczeństwo na przejściu dla pieszych spoczywa zarówno na kierujących pojazdami, jak i na samych pieszych . Prawo drogowe jest tak skonstruowane, by w przypadku, gdy tylko jeden z uczestników ruchu (pieszy lub kierujący) zastosują się do obowiązujących ich przepisów w tym miejscu, to do kolizji na pewno nie dojdzie. (więcej o bezpiecznym zachowaniu się w okolicy przejścia dla pieszych pisaliśmy TUTAJ).

Obowiązki kierującego

Kierujący musi mieć świadomość, że pieszy znajdujący się na przejściu dla pieszych lub wchodzący na nie, bezwzględnie ma pierwszeństwo - o czym jest mowa w Art. 26.1:
" Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest zobowiązany zachować szczególną ostrożność, zmniejszyć prędkość tak, aby nie narazić na niebezpieczeństwo pieszego znajdującego się na tym przejściu albo na nie wchodzącego i ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na tym przejściu albo wchodzącemu na to przejście..." ,
oraz w 13.1a, : " Pieszy znajdujący się na przejściu ma pierwszeństwo przed pojazdem. Pieszy wchodzący na przejście dla pieszych ma pierwszeństwo przed pojazdem... ."
Ustawa precyzuje, co należy rozumieć przez sformułowanie - przejście dla pieszych - Art. 2.11:
"Przejście dla pieszych - powierzchnię jezdni, drogi dla rowerów lub torowiska przeznaczoną do przechodzenia przez pieszych, oznaczoną odpowiednimi znakami.". Znaki te to znak poziomy P-10 tzw. "zebra" i znak pionowy D-6.

Obowiązki pieszego

Wydaje się, że piesi nie biorą pod uwagę powyżej przytoczonych zapisów ustawy, że przejście to jest powierzchnia jezdni - nie chodnika i jezdni. A więc pierwszeństwo mają tylko wtedy, gdy znajdują się na jezdni lub wchodzą na nią, oznaczoną znakiem P-10.
Piesi nie mają i nigdy wcześniej nie mieli pierwszeństwa na chodniku, gdzie dopiero zmierzają do przejścia dla pieszych. Przed wejściem na przejście dla pieszych piesi mają obowiązek (zgodnie z Art.13.1) zachować szczególną ostrożność, a więc wchodząc na przejście i przechodząc  po przejściu dla pieszych,  mają obowiązek zachowywać szczególną ostrożność.

Szczególna ostrożność pieszego

Art. 2.22 "Szczególna ostrożność - ostrożność polegająca na zwiększeniu uwagi i dostosowaniu zachowania uczestnika ruchu do warunków i sytuacji zmieniających się na drodze, w stopniu umożliwiającym odpowiednio szybkie reagowanie."
A więc pieszy zbliżając się do przejścia dla pieszych z zamiarem przejścia na drugą stronę jezdni, powinien ocenić sytuację drogową poprzez upewnienie się, że z zachowania nadjeżdżających pojazdów wynika, iż ustępują mu pierwszeństwa, że jego wejście na jezdnię nie będzie stwarzało zagrożenia dla niego samego lub innych uczestników ruchu.

Jakie są błędy pieszych

  W obecnych czasach mniej więcej połowa pieszych nie stosuje się do konieczności zachowania szczególnej ostrożności przy wchodzeniu na przejście dla pieszych. A już mało kto stosuje tę zasadę znajdując się na tym przejściu.
Piesi ignorują zagrożenia w ruchu drogowym lub wręcz je generują swoim zachowaniem, np.: przechodząc przez jezdnię  zapatrzeni w smartfona, pochłonięci są rozmową telefoniczną, wchodzą na przejście mając słuchawki na uszach, które ograniczają odbieranie dźwiękowych sygnałów ostrzegawczych lub pojazdów uprzywilejowanych, a także nie stosują tzw. zasady ograniczonego zaufania w stosunku do kierujących pojazdami.

   Wielu pieszych, idąc w kierunku przejścia dla pieszych z zamiarem przejścia przez jezdnię, będąc około 2 m od tego przejścia, jest już przekonanych, że mają bezwzględne pierwszeństwo przed jadącymi pojazdami po jezdni, na którą zamierzają wejść.                                 O tym, że pieszy, który nie znajduje się jeszcze na przejściu dla pieszych nie ma pierwszeństwa w sposób dobitny mówi Art. 14.1.a:
 " Zabrania się wchodzenia na jezdnię bezpośrednio przed jadący pojazd, w tym również na przejściu dla pieszych.".
Tego przepisu piesi jednak nie znają lub zachowują się tak, jak by tego przepisu nie było. Jest to pokłosie art.13.1a :
" Pieszy znajdujący się na przejściu dla pieszych ma pierwszeństwo przed pojazdem. Pieszy wchodzący na przejście dla pieszych ma pierwszeństwo przed pojazdem... ."
  Po tak sformułowanym zapisie, wszystkie następne i poprzednie zapisy wskazujące na konieczność zachowania szcególnej ostrożności przez pieszego w rejonie przejścia dla pieszych są jakgdyby zagłuszone.
  Bardzo często znajdując się na przejściu i widząc nadjeżdżający pojazd, piesi - zamiast dynamicznym, równym tempem przejść przez przejście,  zaczynają zwalniać kroku tak, jakby nie zdawali sobie sprawy z niebezpieczeństwa, którego są sprawcami.
  Często widzę pieszych, którzy zachowują się irracjonalnie wchodząc na przejście dla pieszych przed szybko jadące samochody,  tak jakby wyobrażali sobie, że przejście dla pieszych to oaza bezpieczeństwa, gwarantująca im niezniszczalność.
  Jednak ich wyobrażenie nader często nie pokrywa się z prawami fizyki - a więc z rzeczywistością - i wtedy dochodzi do tragedii. Potrącony człowiek przez samochód zazwyczaj doznaje ciężkich obrażeń, które skutkują trwałym kalectwem lub śmiercią.
I to jest obraz zachowań pieszych w miejscach, w których z założenia powinno być bezpiecznie.

Jakie są błędy kierowców?

Kierujący pojazdami pomimo znaków ostrzegawczych, informacyjnych i poziomych, wskazujących na to, że zbliżają się do przejścia dla pieszych, często są zaskoczeni obecnością pieszego na przejściu.
Jak to jest możliwe?
 Głównym błędem kierujących jest niestosowanie się do art.26.1 w zakresie  zmniejszenia prędkości, a więc przynajmniej ściągnięcia nogi z gazu (w pierwszej kolejności), co da możliwość skupienia się na samym przejściu i jego otoczeniu (art.26.1 "Kierujący pojazdem zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest obowiązany zachować szcególną ostrożność, zmniejszyć prędkość tak, aby nie narazić na niebezpieczeństwo pieszego znajdującego się na tym przejściu albo na nie wchodzącego i ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na tym przejściu albo wchodzącemu na to przejście ... .") 

   Jednak kierujący zachowują się tak, jak gdyby nadmiernie ufali pieszym licząc, że to oni zauważą szybko jadący samochód i powstrzymają się od wejścia na przejście dla pieszych. Pieszym natomiast przyświeca art. 13.1a, że pieszy ma pierwszeństwo na przejściu. W efekcie takiego rozumowania kierujący do ostatniej chwili powstrzymują się od zwalniania albo hamowania, lub w ogóle nie oceniają sytuacji w rejonie przejścia dla pieszych. Piesi ufając, że prawo gwarantuje im niezniszczalność, wchodzą bezpośrednio przed szybko jadące pojazdy. Przysłowiowe "błędne koło".
  Nieprzewidywanie zachowania pieszego lub zła ocena sytuacji  może doprowadzić do gwałtownego hamowania. A to może skończyć się potrąceniem pieszego lub kolizją z innym, z tyłu jadącym pojazdem.
  Tutaj dostrzegam wspólny błąd jaki popełniają piesi i kierujący. Jedni i drudzy nie stosują zasady ograniczonego zaufania.
 Takie postępowanie kierującego i pieszego jest bardzo niebezpiecznym błędem, polegającym na braku przewidywania zachowania innych uczestników ruchu.

   Innym błędem kierowców jest  zwiększanie prędkości przed przejściem, by zdążyć przed tym pieszym, który zbliża się do krawędzi jezdni np. z prawej strony, a nie zauważają  tego pieszego, który już znajduje się na przejściu i idzie właśnie z lewej strony jezdni. Błędem jest także nie zwalnianie w miejscach, w których bezpośrednio przy przejściach dla pieszych stoją nieprawidłowo zaparkowane samochody, zza których może wychodzić beztroski pieszy.

Podsumowanie -
 szczególna ostrożność i prędkość 

   Na podstawie powyższego nasuwa się wniosek, że kluczem do bezpieczeństwa w rejonie przejść dla pieszych jest zachowanie szczególnej ostrożności zarówno przez pieszych jak i kierujących, z tym, że od kierujących oczekujemy więcej z uwagi na większą świadomość jako osób, które odbyły obowiązkowe kursy i egzaminy sprawdzające wiedzę i umiejętności stosowania przepisów ruchu drogowego w zakresie stosownych uprawnień do kierowania pojazdami.
  Głównym elementem szczególnej ostrożności dotyczącej kierujących jest PRĘDKOŚĆ.
Przy zachowaniu odpowiedniej, bezpiecznej prędkości, jesteśmy w stanie (jako kierujący pojazdami) prawidłowo ocenić sytuację i zachowanie pieszego w rejonie przejścia dla pieszych, a także przewidzieć realne zagrożenia, wynikające z nieprawidłowo parkujących pojazdów bezpośrednio przed przejściami, ograniczonej widoczności (deszcz, mgła), pory dnia, stanu nawierzchni jezdni itp.

   Obecnie zauważamy, propagowanie w mediach  prawidłowego zachowania tak kierujących jak i pieszych w rejonach przejść dla pieszych. Nie jest to może tak często i merytorycznie jak to sobie ja wyobrażam, ale jednak jest to w skali do tej pory niewystępującej. Odnoszę wrażenie, że jest to zauważalne przez społeczeństwo i pozytywnie odbierane.
  Także działania policji poprzez  prewencyjne kontrole  zachowań kierujących i pieszych  w rejonach przejść dla pieszych jak i w zakresie dopuszczalnych prędkości w obszarze zabudowanym jest istotnym, pozytywnym elementem , mającym wpływ na poprawiający się stan bezpieczeństwa pieszych na polskich drogach.

Chcesz wiedzieć więcej na temat zachowań na przejściach dla pieszych? Zobacz temat: Zatrzymanie pojazdu na przejeździe dla rowerzystów i przejściu dla pieszych.

Bądź na bieżąco - odwiedź nas na Facebooku lub YouTube.