Do czego służy sprzęgło?

Najogólniej rzecz ujmując, sprzęgło w samochodzie osobowym ma za zadanie łączenie (zasprzęglanie) lub rozłączanie (rozsprzęglanie) silnika za skrzynią biegów. Zasprzeglanie i rozsprząglanie sprzęgła odbywa się poprzez naciskanie i zwalnianie nacisku na pedał sprzęgła. Każdy, kto rozpoczyna przygodę z samochodem, chce wiedzieć kiedy należy używać sprzęgło i jak to robić, aby używanie tego sprzęgła było zgodne z jego przeznaczeniem, a także pozytywnie ocenione przez egzaminatora na egzaminie państwowym.

Kiedy używamy sprzęgło?

Przede wszystkim sprzęgło jest używane przy zmianie biegów. Aby zmienić bieg (położenie kół zębatych w skrzyni biegów) konieczne jest rozłączenie napędu od silnika. Aby to uczynić należy wcisnąć pedał sprzęgła, przez co nastąpi rozsprzęglenie silnika ze skrzynią biegów, zmienić położenie dźwigni zmiany biegów i następnie zwolnić nacisk na pedał sprzęgła - potocznie mówiąc - płynnie puścić pedał sprzęgła.

Sprzęgło także używamy niekoniecznie w celu zmiany biegów, ale również w określonych sytuacjach - w trakcie jazdy i parkowania - dzięki czemu jazda ta może być płynniejsza i umożliwiać większą kontrolę nad pojazdem, a także większą możliwość oceny sytuacji drogowej, np. w rejonie skrzyżowań wtedy, kiedy wskutek budowy skrzyżowania lub przeszkód w rejonie skrzyżowania, widoczność na drodze poprzecznej jest utrudniona, co zmusza nas do bardzo wolnej i ostrożnej jazdy.

Jazda bez wciśniętego sprzęgła

Gdy dojeżdżam do skrzyżowania z zamiarem skrętu np. w prawo, w odległości około 30m przed drogą poprzeczną ściągam nogę z gazu, wciskam pedał sprzęgła i redukuję bieg na II lub I , w zależności od promienia skrętu i oceniam widoczność na drodze poprzecznej. Jeśli możliwość oceny sytuacji jest dobra i wydaje mi się, że skrzyżowanie mogę opuścić bez zatrzymania, to płynnie puszczam pedał sprzęgła (pozostawiając nogę nad sprzęgłem w pogotowiu) i pokonuję zakręt bez wciśniętego pedału sprzęgła, nie przerywając obserwacji drogi poprzecznej i jej otoczenia.

Jazda z wciśniętym sprzęgłem

Jeśli po redukcji biegów stwierdziłem, dojeżdżając do skrzyżowania, że nie mam dobrej widoczności na drogę poprzeczną, to pozostawiam pedał sprzęgła wciśnięty i w razie potrzeby kontroluję (zmniejszam prędkość) poprzez użycie hamulca zasadniczego (nożnego)  nawet do zatrzymania pojazdu, jeśli sytuacja tego wymaga. Gdy już mam pewność, ze wjazd na jezdnię drogi poprzecznej będzie bezpieczny, płynnie puszczam sprzęgło całkowicie lub do połowy (w zależności od potrzeby - mówimy wtedy o jeździe na półsprzęgle) kręcąc kierownicą tak, aby zachować poprawną pozycję na jezdni.

Bardzo istotnym jest aby nie nadużywać jazdy z wciśniętym sprzęgłem. Należy pamiętać, że w czasie gdy silnik ze skrzynią biegów są zasprzęglone, pojazd jest łatwiejszy w kierowaniu nim.

Jazda na półsprzęgle

Chcę także wskazać na możliwość jazdy na tzw. półsprzęgle w sytuacjach, gdy jazda odbywa się z minimalną prędkością np. podczas parkowania w ciasnych miejscach.

Co to znaczy jazda na półsprzęgle?
Jest to nic innego, jak popuszczanie pedału sprzęgła do połowy jego wysuwu - w takim jego położeniu efektywność pracy sprzęgła jest tylko połowiczna. A więc napęd z silnika jest przekazywany tylko w połowie i z tego powodu jesteśmy w stanie minimalną prędkość pojazdu ograniczyć np. z 2 km/godz do 1 km/godz, co w określonych sytuacjach jest bardzo istotne. Należy przy tym zaznaczyć, iż jazda na tzw. półsprzęgle w znacznym stopniu przyczynia się do zużycia sprzęgła, dlatego korzystanie z tej techniki ograniczamy do minimum.

Hamowanie silnikiem

Istnieje taki termin w technice kierowania pojazdem, który nazywamy "hamowanie silnikiem". 
Hamowanie silnikiem jest korzystne nie tylko z powodu lepszego panowania nad pojazdem, ale i ekonomii, i ekologii. Hamowanie silnikiem wykorzystujemy w czasie jazdy na prostych odcinkach drogi, gdy chcemy nieznacznie zmniejszyć prędkość jazdy, przy dojeżdżaniu do innych pojazdów zanim zaczniemy używać hamulca zasadniczego, przy dojeżdżaniu do skrzyżowań,  a także w trakcie jazdy górskiej.
Technika ta polega na tym, by cofnąć nogę z gazu i bez wciskania sprzęgła pozwolić by pojazd istotnie wytracił prędkość  wskutek nie dostarczenia paliwa do silnika, naturalnych oporów współpracujących części  silnika, skrzyni biegów i układu jezdnego. Dopiero po dwu lub trzykrotnym wytraceniu prędkości, należy wcisnąć pedał sprzęgła i dokończyć hamowanie hamulcem zasadniczym.

Jeśli chodzi o jazdę w górach, to technika hamowania silnikiem jest niezbędną w stosowaniu przy długich zjazdach - dzięki czemu unikniemy przegrzania hamulców.
Przy długich zjazdach górskich hamowanie silnikiem polega na włożeniu takiego biegu, przy którym zjeżdżający samochód bez dodawania gazu nie rozpędza się. Jeśli zjeżdżając ze wzniesienia został włączony bieg III i samochód nadal się rozpędza, to redukujemy bieg do II i obserwujemy czy zadana prędkość jest odpowiednia. Gdy samochód nadal się rozpędza, to można wspomagać hamowanie silnikiem poprzez użycie np. na czas jednej lub dwóch sekund hamulca  zasadniczego, bez wciskania sprzęgła, lub zredukować biegi na bieg I.

Na umiejętność hamowania silnikiem egzaminator będzie zwracał uwagę przy zwalnianiu i zatrzymaniu pojazdu w trakcie dojeżdżania do skrzyżowań i przy wykonywaniu zadania egzaminacyjnego - "hamowanie do zatrzymania w wyznaczonym miejscu".